آدمی ساخته‌ی افکار خویش است

فردا همان خواهد شد

که امروز می‌اندیشیدهاست ......

6سی دی اموزشی(کارگاه اموزشی اتیسم)6ساعت تصویری

مدرس دکتر گلابی

اوتیسم و نوزادی

 تشخیص اوتیسم پیش از سن هیجده ماهگی بسیار دشوار است

زیرا انحرافات رفتاری که برای تأیید تشخیص به کار می روند

هنوز تا این سن تکامل نیافته اند،حتی اگر والدین متوجه بعضی نشانه ها در دوران شیرخوارگی شوند

.والدین تیزبین اگر کودک اوتیسم داشته باشند ممکن است

قبل از 30 ماهگی متوجه بعضی از نشانه های آن شوند

. مثلاًً ممکن است کودک علاقه ای به این که در آغوش گرفته شود،نشان ندهد

.بعضی از آن ها ممکن است بچه های «خوبی» باشند،آرام دراز می کشند،

به ندرت گریه می کنند و مقدار زیادی هم می خوابند.بعضی از آن ها ممکن است

بدون هیچ علت واضحی جیغ و گریه به راه بیندازند

.کودک توجه کمتری به تحریکات اطرافیان نشان می دهد

.نگاه کردن و لبخند به اطرافیان کمتر از همتایان است،

کمتر به اسم خود واکنش نشان می دهد تمایل کمی به برقراری ارتباط چشمی دارد

و ... البته باید توجه داشت با دیدن فقط چند علامت نباید به راحتی به کودک برچسب اوتیسم زد

ولی می توان با انجام بعضی از بازی های لذت بخش در دوران نوزادی

کمکی به افزایش تحریک پذیری،توجه و تمرکز، تقلید و کمک غیر مستقیم

به رشد گفتار کودک کرد.

در اصل واسطه های شیمیایی که توسط هسته های موجود در ساقه مغز ترشح می شود

پایه های اولیه خلق و خو، توجه و تمرکز و انگیزه فرد را سازمان می دهد

.با چگونگی رساندن پیام در 6 ماهه ی اول به این هسته ها،  می توانیم

در ساختار و عملکرد ساختمانی این هسته ها دخالت کنیم.

 بازی های دوران نوزادی
 بازی کردن با نوزادان و خردسالان لذت بخش است

.حتی نوزادان کوچک هم از این که بزرگترها آن ها را در آغوش بگیرند

به آرامی تکان دهند،نوازش کنند،بینی شان را به بینی آن ها بمالند

و در کنارشان بخوابند لذت می برند

.طبق تحقیقات انجام شده به طور کلی لمس کردن و بغل کردن نوزاد نه تنها به او آرامش می بخشد

بلکه به رشد مغزش کمک می کند.
«آغوش درمانی»یکی از روش هایی است که در مورد کودکان مبتلا به اوتیسم به کار می رود.

آغوش درمانی،پدر و مادر کودک خود را علی رغم گریه کردن

،جیغ کشیدن،لگد زدن و مبارزه ی اودر آغوش نگه می دارند

.آغوش درمانی ابتدا باید به مدت کم باشد و به تدریج باید مدت آن را طولانی تر کرد.
نوزادتان را در آغوش بگیرید و به عقب و جلو حرکت دهید

برای او لالایی بخوانید و تکرار کنید دوستت دارم.

وقتی به کلمه ی دوست رسیدید بخشی از بدن او مثلاً سر،بینی یا انگشت پایش را ببوسید و نوازش کنید

.گاهی نوزاد را نزدیک صورتتان نگه دارید و مستقیماً به چشمهایش نگاه کنید

و بگویید:«چه بچه نازی!»... «ده تا انگشت کوچولوی پایش را ببین».این جملات را با احساس بگویید.
کودک شما از بدو تولد شروع به فهمیدن می کند

روز اول گوش می کند و هوشیار است.

روز سوم هنگامی که با او صحبت می کنید واکنش نشان می دهد و نگاه او عمدی است

.روز نهم چشمان اش به سمت صدا حرکت می کند،روز چهاردهم مادر خود را می شناسد

، روز هیجدهم سرش را به طرف صدا می چرخاند

و روز بیست و چهارم وقتی مادرش صحبت می کند دهان خود را تغییر شکل می دهد.
 کودکان از همان لحظه که به دنیا پا می گذارند به خوبی برای تعامل با والدین خود مجهزاند.

آنان دارای غرایز اجتماعی هستند که والدین شان را تشویق می کنند با کودک خود تبادل پیام کنند.

بر طبق تحقیقات انجام شده، نوزادان به صداهای بلندی

که بزرگسالان در موقع صحبت کردن با آن ها از خود درمی آورند واکنش نشان می دهند.

حرف زدن با نوزاد بسیار مهم است،حتی اگر معنی کلمه را نفهمد،حس موجود در آن ها را دریافت می کند

و می فهمد که او را مخاطب قرار داده اید

و بدین ترتیب نوزاد وارد دنیای انسانی می شود.پیام ها از طریق نگاه و لبخند هم منتقل می شوند

.اگر به کودک لبخند بزنید او هم در پاسخ و به عنوان سلام لبخند می زند

.از اولین روزها نوزاد به دنبال این تماس می گردد

و به کوچکترین نشانه ها پاسخ می دهد.گاهی پاسخ ها نامحسوس و جزئی هستند

مثل پلک زدن و حتی حرکات بازوها.مطمئناً همیشه این پاسخ ها واضح نیستند

و پاسخ هر نوزادی با نوزاد دیگر متفاوت است.اگر کودک به پیام های شما کم توجه می کند

سعی کنید حتی الامکان توجه او را جلب کنید.
در شش ماه اول کودک به کمک غان و غون کردن،حرکات و ایما و اشاره کردن پیام هایش را می فرستد

و شما را وارد رابطه خواهد کرد.این رابطه به مرور زمان دقیق تر خواهد شد

حدی که پیام ها را به راحتی رمز گشایی می کنید و می فهمید

.گفت و گو کردن یک بازی است اگر زیاد با کودک صحبت کنیم

در برابر صداها، اداها و اطوار جسمانی و حتی حرکات دهانی او واکنش مثبت نشان دهیم

در شش هفتگی، کودکی که با او صحبت شود غالباً  یاد می گیرد

این صداها و اداها و اطوار جسمانی و حتی حرکات دهان را انجام دهد

و به این نوع وارد گفت وگو و ارتباط شود چون یاد می گیرد

این صداها و اداها و اطوار جسمانی همیشه و بدون استثنا سبب می شود

د فردی که با او گفت و گو می کند پاسخ دهد.
 هرچه توجه در دوران کودکی افزایش یابد میزان تمرکز او در آینده بالاتر می رود

.بنابراین انجام بازی هایی که مهارت توجه را افزایش می دهد بسیار کمک کننده است.

به طور کلی دو نوع توجه وجود دارد:توجه کلی و توجه جزئی.

توجه کلی فرد وجوه یک مسأله را در کوتاه مدت می بیند در نتیجه ادراک سرتاسری از محیط به دست می آورد

این توجه سریع و گذراست و دید کلی نسبت به اتفاق های در حال وقوع می دهد.

در نوع جزئی تمرکز،توجه فرد روی یک مسأله برای مدت طولانی تر متمرکز می شود

و فرد با این کار اطلاعات اضافی را فیلتر می کند و به یک یک مسائل نگاه می کند

.در شیرخوارگی که مغز در حال رشد است باید روی توجه کلی کار کرد.
هیچ چیز برای کودک از چهره ی یک انسان جذاب تر نیست

اصلاً آن ها برای همین کار برنامه ریزی شده اند

و آن هم فقط به یک دلیل:بقای ایجاد تماس چشمی با یک انسان بزرگسال

.«کیه که قلبش با نگاه خیره و پرمعنای یک نوزاد به تپش در نیاد؟

»و این یکی از اولین تجربه هایی است که نوزاد شما در توجه و تمرکز خواهد داشت.

ذات و غریزه ی کودک این است که به شما نگاه کند

.شما می توانید این مسئله را گسترش داده و مدت توجه او را افزایش دهید

.لازمه ی این کار این است که بگذارید دوباره و دوباره چشمان شما را پیدا کند.

توجه داشته باشید بهترین رنگ وسایل بازی برای جلب توجه شیرخواران رنگ های براق و درخشان است

.اگر شما سه اسباب بازی مشخص که یکی از آن ها آبی،یکی زرد و یکی قرمز است را به او نشان دهید

.به علت ناشناخته ای، او مدت طولانی تر به اسباب بازی قرمز نگاه خواهد کرد.معلوم نیست که این توجه به علت رنگ قرمز است یا درخشندگی این رنگ توجه او را جلب کرده است.
از دو طرف صورت نوزاد به آرامی اسم او را صدا بزنید

تا زمانی که چشمان اش را حرکت دهد و شما را بیابد(به شما نگاه کند)در همان لحظه برای تشویق او را بغل کنید،نوازش کنید

،اسباب بازی ای مثل جغجغه یا اسباب بازی ای که دوست دارد به دست او بدهید و یا او را ببوسید.
توجه داشته باشید طبق تحقیقات انجام شده نورون های بینایی در طول نخستین ماه های زندگی شکل می گیرد.

های بینایی از حدود دو ماهگی شروع به شکل گیری می کند

تحریک دید نوزاد به ایجاد اتصالات بینایی کمک خواهد کرد و ضامن رشد مناسب بینایی و گسترش توجه او است.
در این جا به چند روش که به نوزادان برای توانایی توجه و فعالیت چشمی مناسب کمک می کند توجه کنید.
- یک شی با رنگ های براق و درخشان جلوی چشم نوزادتان قرار دهید

و آن را جلوی چشمانش بچرخانید.وقتی مطمئن شدید نوزادتان به آن شی نگاه می کند آن را آرام به یک طرف حرکت دهید.

به حرکت دادن و عقب و جلو بردن شی ادامه دهید و نوزادتان را تشویق کنید با چشم هایش آن را دنبال کند.
-اشیای صدادار،جذاب، براق و درخشان بالای سرش آویزان کنید

تا در نوسان باشد،حرکت نوسانی اشیاء به افزایش رشد بینایی کودک کمک خواهد کرد.
این تمرین ها علاوه بر تمرکز کردن،کمک بزرگی به کنترل چشم ها است.

یادگیری کنترل عضلات چشم مثل هر عضله دیگر از طریق تمرین و تکرار ممکن است

و همین کنترل است که نوزادان را قادر می سازد اطراف خود را برانداز کنند،

متوجه جزئیات مختلف شوند ودر نتیجه آگاهی و هوش خود را افزایش دهند.

هم چنین حرکات کوچک چشم به مغز کمک می کند

فاصله ها را بیشتر و بهتر درک کند که چه چیزی دور است و چه چیزی نزدیک و کنار شخص است.
یکی از بازی های دوران نوزادی در آوردن زبان و حرکت دادن آن است

به کمک این بازی روی توانایی که دارد، تمرکز می کند

و با این بازی کنترل عضلات زبان را هم به دست می آورد

.هم چنین انجام این بازی با کودکان به آن ها نشان می دهد

که آن ها یک منبع جالب از شادی هستند که ارزش توجه کردن را دارند.

داشتن بر حرکات زبان این اطمینان را می دهد که نوزاد توانایی ایجاد صداها و سرانجام کلمات را پرورش می دهد.
در این بازی ابتدا نوزاد را صدا کنید و به او لبخند بزنید

تا توجهش جلب شود.بعد زبانتان را بیرون بیاورید و کمی حرکت دهید.

نوزاد را تشویق  کنید که از شما تقلید کند و زبانش را حرکت دهد.هنگام بازی نوزاد حواس خود را متمرکز می کند

و از آن لذت می برد و تلاش می کند کار شما را تقلید کند.هنگامی که نوزاد از شما تقلید کرد

او را با بوسیدن، نوازش کردن و یا بغل کردن و ... تشویق کنید.

بعد از آن که نوزاد کمی زبانش را حرکت داد زبانتان را از سمتی به سمت دیگر ببرید

و زمانی که این حرکت را یاد گرفت سراغ حرکات بالا و پایین و بالعکس بروید.

حتی اگر نوزاد کمی بزرگتر شد می توانید به او نشان دهید

که وقتی بینی تان را به یک سمت فشار می دهید

زبانتان هم به همان سمت می رود و وقتی بینی تان را به سمت دیگر فشار می دهید زبانتان دوباره به همان سمت می رود.
هنگام تولد،نوزاد هیچ گونه شناخت و آگاهی در مورد دست ها و پاهای خود ندارد

.نوزاد در طول یک ماه اول زندگی دست و پایش را کشف می کند که برای او عمل دشواری محسوب می شود.

مهارت کنترل عضلات زبان کم کم به  دست ها و پاها تعمیم داده می شود و آگاهی از خویشتن در او بالا می رود.

برای تشویق نوزاد به شناخت و آگاهی در مورد دستان و پاهای خود و شل کردن انگشتانش بازی هایی کنید

که ضمن آن بتواند انگشتانش را یکی یکی باز کنید

.مثل بازی قدیمی«این می گه بریم دزدی» ... . این کار را با انگشتان پایش نیز انجام دهید

.در عین حال کف دست و نوک انگشتان او را با چیزهای نرم و خز مانند قلقلک دهید.

هم چنین دستانش را به نرمی ماساژ دهید و بمالید.
صورت خود را به صورت نوزادتان نزدیک کنید و شعر زیر را بخوانید:
انگشتان کوچولو و قشنگش را ببین(در همان حال انگشتانش را لمس کنید یا ببوسید).
 بینی کوچولوش چه خوشگل(بینی اش را لمس کنید و ببوسید).
جلو بردن دست برای گرفتن چیزها به مغز کمک می کند

تا هماهنگی بین دست و چشم را تحول بخشد

.کودکتان را در دامان نگاه دارید یا او را به پشت بخوابانید

.انگشت سبابه خود را در دستش بگذارید

، احتمالاً انگشتان شما را خواهد گرفت،چون این واکنش طبیعی نوزادان است

.هربار که انگشتان را گرفت، او را تشویق کنید

.مثلاً «دخترک یا پسرک قشنگ من!».

این بازی دست ها و انگشتان کودک را تقویت می کند و مهارت های ردیابی او را تکامل می بخشد.