تاریخ : شنبه 93/6/1 | 2:44 عصر | نویسنده : دیدن صفحه اصلی وبلاگ
نقش پدر و مادر در درمان اوتیسم
مقدمه: شناخت اهمیت موضوع
تشخیص اوتیسم در مورد کودکتان معمولا واکنشی از ناباوری و حیرت و نیز نگرانی در خصوص آینده او را در شما باعث می شود. کمتر پدر و مادری یافت می شوند که آماده شنیدن چنین خبری باشند و اطلاع شما از این که فرزندتان در اثر ابتلا به اوتیسم از نظر عملکرد و سلامتی شخصی متفاوت از آن چه در نظر داشته اید باشد، احتمالا عکس العملی از ناامیدی و سردرگمی در پی خواهد داشت و ممکن است مدت ها شما را در یک موضع بلاتکلیفی و درماندگی قرار دهد. در اینجاست که با انبوهی از نظریات صحیح و بعضا نادرست از ناحیه اطرافیان، دیگر خانواده ها و کادر درمانی روبرو می شوید. گرچه همراهی همیشگی این عارضه با فرزندتان تا حد زیادی واقعیت دارد اما در مقابل خوشبختانه راه های کمکی زیادی نیز هست که با اجرای صحیح آن ها در خانه، مراکز و بعضا مدارس و در بستره ی مناسبی از آموزش توأم با پشتوانه ای از عشق سرشار و حمایت فرزند شما می تواند یاد بگیرد، رشد کند و به موقعیت هایی نیز دست یابد. در این میان شما به عنوان پدر و مادر دارای نقش محوری بوده و برای ایفای وظیفه خود سه سرمایه ی ارزشمند را لازم دارید: وقت، امکانات مالی و عشق و انگیزه ی قوی.
اولین گام: منتظر تشخیص نمانید
بهترین کاری که والدین در مورد کودک مشکوک به اوتیسم یا موارد مشابه می توانند انجام دهند این است که به مجرد این که متوجه وجود علامتی غیرعادی در فرزند خود شدند، بدون معطلی و از دست دادن فرصت مداخلات درمانی لازم را شروع کنند. نظر کارشناسان این است که حتی قبل از تشخیص قطعی اوتیسم این گونه اقدامات کمکی صورت پذیرد و مداخلات آموزشی زودهنگام بهترین روش برای جلوگیری از مسیر پیشرفت این بیماری بوده و شانس موفقیت درمان را به طرز چشمگیری بالا می برد.
گام اصلی: در صورتی که فرزند شما اوتیسم تشخیص داده شد
1 – شناخت صحیحی از اوتیسم پیدا کنید: درک بالاتر شما از اوتیسم با استفاده از آخرین منابع علمی معتبر بهترین پشتوانه ی شما در تصمیم گیری های مربوط به درمان و مشارکت مؤثر در کمک به کودک تان است. چنین شناختی ماحصل مطالعه، پرسش گری و گفت و گو با کارشناسان آشنا با موضوع اوتیسم و جستجو در منابع موثق است همین جا قویاً متذکر می شود از مراجعه به افراد یا گروه هایی که با ارائه روش های غیر اصولی و بدون استناد بر معیارهای علمی قصد بهره برداری سودجویانه از ضعف های موجود را دارند به شدت پرهیز گردد و مراجعات باید فقط محدود به افراد متخصص دارای تجربه کار با اوتیسم و منابع و مآخذ معتبر علمی و دانشگاهی بوده و مواظبت های لازم در این زمینه لحاظ گردد.
2 - در مورد فرزندتان یک کارشناس باشید: کودکان مبتلا به اوتیسم ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند و خود اوتیسم نیز طیف وسیعی از اختلالات است. شما با دقت می توانید با کشف عوامل ایجاد آرامش یا به هم ریختگی در فرزندتان در مدیریت رفتارهای او موفق تر عمل کنید. مطمئن باشید در ورای هر ناآرامی کودک شما عاملی نهفته است که احتمالا از برآورده نشدن یک نیاز یا خواسته و عدم توجه به احساسات او ناشی می شود و بدین شکل خود را ظاهر می کند. این کودکان توقع چیزی بیشتر از درک شرایط شان را ندارند و به دلیل نادیده گرفته شدن و به منظور جلب توجه گاهی به این رفتارها دست می زنند. باید به حقوق آن ها احترام گذاشت و موقعیت شان را درک کرد.
3 – در مورد وجود شرایط نامطلوب فعلی او بردبار باشید: با اجتناب از مقایسه فرزند خود با دیگران و به جای نارضایتی از وضعیت مربوطه از وجود استعدادهای خاص در فرزند خود و موفقیتهای هر چند اندک در مسیر پیشرفت او مسرور باشید و کودکتان را از علاقه و مهر و محبت سرشار بی نصیب نگذارید. بچه های اوتیسم تأثیرپذیرند و به احساسات شما و وقایع محیط اطراف شان واکنش نشان می دهند. جا دارد از آنها با رویی گشاده و مهربان استقبال کنید.
4 – در مواجهه با مشکلات تسلیم نشوید: قطعاً بچه ها مسیر طبیعی رشد خود را طی می کنند و با توجه به کنش خاص خودشان مهارت های لازم را فرامی گیرند و از توانایی هایی در سطح خودبرخوردار می شوند. فرصت آموزش و شکوفایی را از آن ها دریغ نکنید.
مشارکت فعال در برنامه درمان
راه های کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار متعدد است. دست کم 500 روش در راستای بهبودی و با هدف درمان مطرح شده که حدود 12 مورد آن دارای بیشترین کاربرد است. و شیوه های مختلف رفتار، گفتار، کار، بازی، ورزش، رژیم درمانی ودر برخی موارد دارو درمانی را شامل می شود و احتمالاً به بهتر شدن بعضی علائم و رفتارهای غیرعادی و کمک به یادگیری این قبیل کودکان منجر می شود.
در زمینه ی درمان 3 اصل مورد توافق همه ی کارشناسان است:
1 – درمان و اقدامات آموزشی هر چه سریع تر و در کم ترین سن ممکن آغاز شود.
2 – درمان کاملاً متناسب و منطبق با ویژگی های اختصاصی و نیازهای خاص هر کدام از بچه ها طراحی شود.
3 – به موازات پیشرفت درمان ارزیابی های لازم و مورد نظر صورت پذیرد و مراقبت از کودک مبتلا به اوتیسم به صرف وقت و انرژی زیادی نیاز دارد و تداوم و پیوستگی در امر آموزش شرط موفقیت فرآیند درمان است. با داشتن آگاهی های لازم و مشارکت فعال در برنامه های آموزشی مربوطه در مسیر طولانی کمک به فرزند خود قرار می گیرد و در همین ارتباط توجه به نکات زیر زندگی در کنار فرزندتان را به شکل آسان تر و قابل قبول تری در می آورد.
1 – هماهنگی های لازم بین محیط آموزش و خانه را ایجاد کنید: کودکان مبتلا به اوتیسم در انطباق دادن خود با محیط های مختلف دچار مشکل هستند. به طور مثال کاری که در مرکز آموزشی انجام می دهند را ممکن است در خانه انجام ندهند و فرضاً در مرکز تحت نظر مربی از زبان کلامی برای ارتباط استفاده کنند ولی در خانه چنین نباشد. در این قبیل موارد توجه به تکنیک هایی که مربی به کار گیرد و تداوم آن ها در خانه کمک کننده است. این موضوع در ارتباط با رفتارهای کودک و نحوه ی مواجهه حساب شده و هماهنگ با آن ها ایجاد کنش و واکنش یکنواخت نیز صادق است تا کودک بتواند هر آن چه که در یک محیط آموخته را در محیط های دیگر تعمیم دهد.
2 – برنامه های مربوط به کودکان را به شکل منظم و زمان بندی شده تنظیم کنید: عملکرد کودکان اوتیسم با استفاده از جدول و ساختار منظم نتیجه بهتری را به دنبال دارد که شامل برنامه منظم روزانه غذایی، درمان، آموزش و خواب است سعی شود حتی الامکان بی نظمی ها در این موارد به حداقل رسیده و در صورت احتمال تغییر در هریک از مراحل، از قبل آمادگی لازم در کودک ایجاد شود.
3 – رفتارهای خوب از طریق پاداش تقویت گردد: تقویت رفتارهای مثبت از طریق دادن پاداش به طور نمونه دادن یک خوارکی یا امکان انجام یک بازی دلخواه مدت ها است که در مورد اوتیسم به کار می رود. این گونه پاداش ها اختصاصاً در پاسخ به یادگیری یک مهارت جدید و یا عملکرد صحیح توسط کودکان به شکل تحسین و یا روش های گفته شده به انجام می رسد.
4 – برای کودکان مبتلا به اوتیسم، در خانه یک فضای امن اختصاصی در نظر بگیرید: در صورت امکان فضایی ایمن و سالم را به کودک خود اختصاص دهد. مثلاً یک اتاق یا محدوده ای که کودک بتواند آن را متعلق به خود تشخیص دهد. این اتاق باید بدون خطر آسیب دیدگی بوده و در صورت لزوم مجهز به امکانات و تدابیر حفاظتی باشد. در این مکان کودک ضمن احساس امنیت، با نظارت مداوم شما باید بتواند استراحت کند و به فعالیت های دلخواه خود بپردازد.
بهره گیری از راه های غیرکلامی ارتباط
با توجه به عدم امکان ارتباطات موثر و گسترده کلامی با کودکان مبتلا به اوتیسم، استفاده از راه های غیرکلامی بدین منظور اهمیت ویژه ای پیدا می کند. کودک طرز نگاه، نحوه احساس لمس، ویژگی ها و تن صدا و زبان بدن شما را می فهمد و درک می کند وگرچه قادر به صحبت با شما نیست ولی باز هم ارتباط برقرار می کند. شما هم باید طریقه ارتباط با او به وسیله این زبان ویژه را بیاموزید.
1. علامت های غیرکلامی را مورد ملاحظه دقیق قرار دهید: شما با توجه به نوع صداهای ایجادی، حالت چهره و طرز شکل بدن که بچه ها به خود می گیرند در مواقع خستگی، گرسنگی یا احساس نیاز می توانید به علائم غیرکلامی آن ها پی ببرید.
2. عامل ایجاد کننده به هم ریختگی و ناآرامی در کودکان را کشف کنید:طبیعی است که اگر شما هم مورد درک صحیح واقع نشده و یا نادیده گرفته شوید ناراحت می شوید. در مورد کودکان مبتلا به اوتیسم اگر به علائم غیرکلامی صادره از آن ها توجهی نشود و نتوانند منظور خود را انتقال دهند برای نشان دادن نارضایتی و عصبانیت خود و به منظور جلب توجه شما به این گونه رفتارهای ناآرام و حالت های برآشفته روی می آورند.
3.فرصت های زیادی را به شاد زیستن اختصاص دهید: کودکان زمان هایی را که در موقعیت آموزشی و یادگیری قرار ندارند و به راحتی می توانند بازی های دلخواه خود را انجام داده و از آن لذت ببرند را دوست دارند. بازی، خنده و شادی آن ها بخش تکمیل کننده و در واقع جدائی ناپذیر فرایند آموزش و یادگیری آنان است و نظر به این که بچه ها بیشتر وقت خود را با خانواده خود سپری می کنند تا در مراکز آموزشی، به این نیاز آن ها باید توجه ویژه مبذول داشت. با برنامه ریزی های لازم در مواقع آمادگی آن ها از فواید شادی و تفریح برخوردار می شوند.
4. از حساسیت ها و تحریک پذیری حواس کودکان خود آگاه باشید:بچه های مبتلا به اوتیسم حساسیت های بالا و در بعضی موارد پایین به محرک های نوری- صوتی- لمسی- مزه و بو دارند و برخی از محرک های بینایی- شنوایی- لامسه- چشایی و بویایی باعث اذیت و ناراحتی آن ها می شود. با کشف و توجه به این گونه عامل های مشکل ساز می توان از آن ها اجتناب کرده و شرایط بهتری را برای آنان مهیا ساخت.
اختصاصی کردن برنامه های آموزشی
در موقع انتخاب شیوه درمان و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم باید در نظر داشت که استفاده از یک روش واحد برای همه آن ها کارایی یکسانی ندارد و هرکدام از آن ها با دارا بودن نقاط ضعف و قوت خاص خود با دیگران تفاوت دارند. هر برنامه آموزش در مورد هرکدام از بچه ها با توجه به موارد زیر باید اختصاصاً تدوین و طراحی شود:
1. براساس علاقه مندی های کودک پایه ریزی شود.
2. روال آن به صورت برنامه ریزی شده و قابل پیش بینی باشد.
3. کارها در آن به صورت مراحل ساده تقسیم بندی شده باشد.
4. به صورت فعالانه توجه کودکان را به فعالیت های هدفمند معطوف نماید.
5. باعث تقویت رفتارهای مثبت در کودکان شود.
6. مشارکت والدین را نیز در برداشته باشد.
با شناخت این موضوع که آیا کودک از طریق دیداری- شنیداری و یا به صورت عملی کار یا مهارتی را فرا می گیرد و نیز برنامه ها و فعالیت هایی که از آن ها لذت می برد می توان به نتایج بهتری نایل شد. در هرکدام از مراحل صورت گرفته نیز مهارت هایی که کودک فاقد آن هاست و نیز عوامل و رفتارهایی که ناراحتی او را در پی دارد را باید تک تک مورد شناسایی قرار داد. از همه مهم تر نقش محوری والدین و مشارکت نزدیک آن ها با مربیان و ادامه تمرینات در خانه است.
انتخاب درمان از میان راه های مختلف موجود گاهی با مشکل و سردرگمی روبرو می شود. بعضی از این راه ها به هدف کاهش رفتارهای مشکل ساز و ایجاد مهارت های ارتباطی و اجتماعی است و برخی دیگر از آن ها یکپارچه سازی حسی، مهارت های حرکتی، موضوعات عاطفی و حساسیت های غذایی را در بر می گیرد. با تحقیق کامل و مشاوره با متخصصان معمولاً مجموعه ای از این راه ها به کار گرفته می شود تا دربردارنده راه حل برای کل علائم و نیازهای کودک مبتلا باشد و از مزیت جمعی آن ها برخوردار باشد. این درمان ها معمولاً شامل رفتاردرمانی، گفتار و زبان، بازی، ورزش، کار و رژیم درمانی غذایی می باشد.
اهمیت توجه به سلامتی والدین
پدر و مادر گاهی در طی مراحل انجام وظیفه در مورد فرزند مبتلا به اوتیسم خود ممکن است دچار خستگی، استرس زیاد، فشار روانی و ناامیدی شوند. این کودکان شدیداً وابسته هستند و نیازمند حمایت و در این بین هیچ کس درد آشناتر و درگیرتر از پدر و مادر نیست. بنابراین والدین هم خود نیازمند حمایت و مراقبت های لازم از خودشان هستند. گاهی در موردشان لازم است ضمن پیوستن به نهادها و انجمن های حمایتی بدون هیچ مانعی از مشکلات گفتگو شود، تبادل نظرها و مشاوره های لازم صورت پذیرد و از بار مشکلات آن ها کاسته شود. در پاره ای مواقع نیز به دلیل استرس، اضطراب و افسردگی خود نیاز به درمان های خاص دارند. انجام مشاوره های خانواده، زناشویی و روانی در برخی موارد ضرورت پیدا کرده به بهبود کیفیت زندگی آن ها کمک می کند. در صورت امکان با وجود فرد کمکی جایگزین واجد شرایط و توانا که معمولاً از نزدیکان بوده موقتاً و حداقل برای ساعت هایی وظایف والدین به آن شخص واگذار شده و فرصتی برای استراحت و تجدید قوای والدین به دست می آید.
در برخی کشورها با وضع مقررات و قوانین مربوطه خانواده ها و کودکان دچار ناتوانی آن ها مشمول یک سری خدمات رایگان و یا با هزینه کمتر می باشند که بسته به سن و شرایط آن ها مشخصاً و صراحتاً تعریف شده است.
از جمله این پوشش های حمایتی معرفی به کانون ها و مراکز ویژه مراقبت از مبتلایان به اوتیسم است. در پایان به عنوان جمع بندی با در نظر گرفتن همه جوانب گفته شده در این مقاله و با اصلاح گناه خود نسبت به اوتیسم قطعاً نتیجه بهتری برای والدین و کودکان مبتلا به اوتیسم آن ها قابل حصول می باشد.
.: Weblog Themes By Pichak :.
