تاریخ : پنج شنبه 91/10/14 | 3:54 عصر | نویسنده : دیدن صفحه اصلی وبلاگ
مشکلات خواب در کودکان
این که کودک درطول روز اوقات خود را چگونه می گذراند، تأثیرمستقیم بر خوابیدن او در شب دارد. کودکان در این سن سرشار از انرژی هستند. بنابراین باید اجازه داد که این انرژی در طول روز سوزانده شود تا هنگام فرارسیدن زمان خواب آمادگی خوابیدن را داشته باشند. کودکان و نوجوانان در صورتی که طول روز در هوای آزاد قرار بگیرند و فعالیت های فیزیکی انجام دهند بسیار راحت تر به خواب می روند. برخی از علل اختلال خواب به ویژه در خردسالان و کودکان، به طورعام به مشکلات رفتاری و به طورخاص به مشکلات اتاق خواب برمی گردد. نافرمانی افراطی نمونه ای از مشکلات رفتاری کودکان است که ممکن است باعث ایجاد اختلال خواب شود. خواباندن یک بچّه ی لجوج کار دشواری است و نگه داشتن او در رختخواب خیلی دشوارتر.
به طورکلی مشکلات خواب کودکان جزء یکی از چهار مشکل زیر است:
- نبرد خواب: که در آن کودک از خوابیدن در وقت تعیین شده به شدت خودداری می کند و با بی تفاوتی، بگو مگو کردن، فرار کردن، یا قشقرق راه انداختن از قبول درخواست ها، دستورات، التماس ها و اجبارهای والدینش طفره می رود.
- بازی در رختخواب: که کودک با ترفندهای مختلف سعی می کند زمان خوابش را به تأخیر بیاندازد. برای مثال می گوید: چند دقیقه ی دیگر تلویزیون تماشا می کنم بعد می خوابم، یا از پدر و مادرش می خواهد برای او بیشتر قصه بگویند.
- احضار کردن: برخی از کودکان زود برای خواب آماده می شوند اما مدام پدر و مادر را صدا می زنند و چنان چه پدر و مادرشان احضار آن ها را جدی نگیرند با گریه و داد و فریاد از آن ها باج خواهی می کنند.
- رفتن به رختخواب مادر: برخی از کودکان عادت دارند شب ها در رختخواب والدین خود به خواب روند؛ حتّی وقتی از چیزی نترسیده اند هم نمی توانند این عادت را ترک کنند. مطالعات نشان می دهند که خوابیدن در رختخواب والدین بسیارشایع است و این موضوع در میان آسیایی ها بیشتر دیده می شود.
عادت های شروع خواب:
عادت های شروع خواب مفاهیمی بسیار مهم در تربیت و رشد استقلال و خودمختاری عاطفی-رفتاری کودک به شمار می روند. کودکی که در حالت بیداری به رختخواب برده می شود و یاد می گیرد که با استفاده از روش های خود آرامش دهندگی به خواب رود، اغلب قادر می شود مانند بزرگسالان پس از بیدار شدن در نیمه شب خود به خود آرام شده و دوباره به خواب رود. ولی کودکی که با استفاده از عادت های والدین مثل تکان دادن یا حضور جسمی والدین به خواب می رود ممکن است وقتی نیمه شب از خواب بیدار شود در به خواب رفتن مجدد مشکل داشته باشد. به همین دلیل از والدین خواسته می شود در هنگام خواباندن، فرزندشان را تکان ندهند.
والدین گاهی به دلیل خستگی زیاد و بی حوصلگی، فرزندشان را آن قدر نمی خوابانند تا در اتاق نشیمن خوابش ببرد. سپس فرزندشان را به اتاق خواب می برند که در آن جا جدال بر سرخواب از سر گرفته می شود. برخی پدر و مادرها هم آن قدر پای تخت فرزندشان می نشینند تا بخوابد. عده ای هم به این که فرزندشان در رختخواب آن ها بخوابد، رضایت می دهند.
چنین والدینی ناخواسته به فرزندشان این را می آموزند که اعمال قهرآمیز آنان (یعنی نخوابیدن ها، قشقرق ها یا کلک هایشان) چنانچه به اندازه ی کافی شدت داشته باشد یا طول بکشد، بالاخره نتیجه خواهد داد.
خواب منظم:
خواب منظم باعث ایجاد حس امنیت و آرامش بیشتر برای کودک می شود. اگر قبل از خواب، ساعتی را به بازی آرامی اختصاص دهیم برنامه ی خواب منظم به بهترین نحو اجرا خواهد شد. زیرا این عمل باعث پایین آوردن سطح فعالیت کودک شده و سیستم عصبی او را آرام می سازد. برای نتیجه بخش بودن زمان خواب منظم اگر سلسله اتفاقاتی را کنار هم قرار دهیم نظم حقیقی شکل خواهد گرفت. برنامه ی منظم خواب، ممکن است شامل مراحل پوشیدن لباس خواب، مسواک زدن دندان های کودک و خواندن قصّه ی جذابی برای او باشد. همیشه کل زمان مسواک زدن، عوض کردن لباس ها، آب خوردن و قصّه شب باید کوتاه باشد (حدود نیم ساعت).
طی مراحل زیر می توان مشکلات خواب کودکان را تقلیل داد:
- مرحله1 آماده شدن برای رفتن به اتاق خواب: این زمان را باید برای کودکان خوشایند و آرام بخش کرد. ضمن اینکه زمان مقرر شده باید به خوبی و هرشب مراعات شود. درست قبل از ساعت خواب، توجّه کودکتان را به این مسأله جلب کنید که روز در حال تمام شدن است. برخی والدین، نزدیک شدن به زمان خواب را با استفاده از زنگ ساعت گاز آشپزخانه نشان می دهند. به این ترتیب کودک یاد می گیرد که صدای زنگ به معنی رسیدن زمان خواب است. از آن جا که کودک می داند که نمی تواند با گاز و دستگاه هایی از این قبیل بحث کند متعاقباً به شیءسوم شخص اجازه داده می شود تا زمان را اعلام کرده و میل به اعتراض را در کودک کاهش دهد.
- مرحله 2 آماده شدن برای خواب: در این مرحله کودک وارد رختخواب می شود. یکی دو قصّه برای او خوانده و یک گپ کوچک با او زده می شود. بعد از آن کشیدن لحاف روی کودک و بوسیدن او، به آرامی شب بخیر گفتن، بیان جمله ای مثل «فردا می بینمت» یا «تافردا» و خاموش کردن چراغ انجام می شود.
- مرحله3 ساعت نخست پس از خواب: گریه ها و داد و فریادهای کودک را باید نادیده گرفت مگر این که از رخت خوابش بیرون بیاید (البته جز در مواردی که واقعاً مشکلی مثل کابوس یا دردی دربین باشد). چنانچه کودک از رخت خوابش بیرون بیاید و به اتاق پدر و مادرش برود، باید بدون جار و جنجال او را به اتاق خوابش برگرداند و یک راست داخل رختخوابش خواباند. پس به او گفته شود «باید توی رختخواب بمانی. اگر دوباره بیرون بیایی،برت می گردانم».
- مرحله4: هر وقت کودک از رختخوابش بیرون آمد بیاید همین اعمال تکرار شود و تا حد امکان به این رفتارهایش توجه نشود (مثلاً با او صحبت یا در آغوش گرفته نشود). چرا که در غیر این صورت توجّه پدر و مادر موجب تقویت این رفتارها می شود.
- مرحله5 : نصب نمودار خواب کودک که در آن، مقابل هر شب هفته یک مربع وجود دارد. هرشب که کودک از رختخوابش بیرون نمی آید، مربع همان شب علامت زده می شود و مثلاً یک صورت خندان روی نمودار کشیده می شود یا به کودک اجازه داده می شود بخشی از یک تصویر را رنگ کند. هر موفقیت او مستحق مقدار زیادی تشویق است. مثلاً وقتی نمودار یک هفته تکمیل می شود یا به او قول داده می شود در آخر هفته فلان کار انجام شود. (مثلاً دوستش را برای صرف چای دعوت کند یا به پارک بروند). می توان این نمودار کامل شده را به افتخار موفّقیّت او از اتاق خواب به اتاق نشیمن منتقل کرد و چنانچه هر شب از خواب بیدار شد، بی هیچ اغماضی مراحل 3 و 4 را تکرار کرد.
در خصوص مسائل خواب کودکان بهتر است نکات زیر را رعایت کنیم:
- تنقلات سبکی که شامل پروتئین و کربوهیدرات ها است مانند تکّه کوچکی پنیر و کمی نان گندم، باعث خواب شده و کمک می کند تا کودک تمام شب را بخوابد. کربو هیدرات باعث خواب آلودگی شده و پروتئین مقدار قند خون را تا زمان صبحانه ثابت نگه می دارد.
- قبل از خواب اجازه ندهید کودکتان خوراکی های محرکی که مانع خواب او می شوند مانند شکلات و امثال آن را مصرف کند.
- بازی های پرتحرک، بدوبدو، غلغلک دادن و حتی تماشای فیلم های پرهیجان باعث تأخیر در عمل خوابیدن و بدخوابی می شود.
- حمام باعث افزایش تدریجی دمای بدن کودک و آماده شدن او برای خواب می شود و خواب کودک را توأم با آرامش می کند.
- خواندن داستان برای کودک برنامه ی فوق العاده آرام بخشی است خصوص اگر داستان مورد علاقه اش را انتخاب کرده باشیم.
- اتاق خواب کودک را از اسباب بازی پر نکنید.
- خرس اسباب بازی یا عروسک مورد علاقه اش باعث راحتی و آرامش کودک هنگام خواب می شود.
- و در آخر هیچ گاه به تخت خواب رفتن و خوابیدن را به عنوان تنبیه در مورد کودک به کار نگیرید
.: Weblog Themes By Pichak :.
